LTV lagetemperatuur radiatoren
Lagetemperatuurverwarming verwarmt een zeer goed geïsoleerd huis gelijkmatiger, constanter en milieuvriendelijker dan gewone cv. Je bespaart energie en geniet in huis van meer comfort.
Bij LTV is de aanvoertemperatuur van het water dat gaat naar de radiatoren, vloer- of wandverwarming, maximaal 55 graden Celsius. Bij gewone centrale verwarming kan dat oplopen tot 80 graden. Vanwege de lagere temperatuur kan LTV bij een lager gasverbruik jouw huis warm houden. Dat scheelt op de gasrekening en op uitstoot van broeikasgassen. Daarom is LTV milieuvriendelijker dan gewone centrale verwarming. Verder zorgt LTV voor gezondere lucht in huis.
Een systeem voor lagetemperatuurverwarming is te koppelen aan bijna alle hr-ketels, collectieve verwarming en aan warmtepompen.
- Zorg voor zeer goede isolatie van jouw woning. Dat is noodzakelijk bij LTV.
- Heb je eenmaal LTV met vloer- of wandverwarming, dan kun je de thermostaat tot 2 graden lager instellen dan je gewend was. De thermostaat kan 's nachts een paar uur voor je gaat slapen en bij afwezigheid overdag nog eens 2 graden lager; bij een grotere verlaging duurt opwarmen te lang.
- Heb je LTV met LT-convectoren (radiatoren voor LTV), zet dan een uur voordat je gaat slapen of vertrekt de thermostaat 2 tot 4 graden lager.
- Let er bij aanschaf van LTV met vloer- of wandverwarming op dat er een zuinige pomp bij zit (Energielabel A) met een schakelaar die de pomp automatisch uit zet als er geen warmte nodig is.
- Ga je verbouwen en kun je een hogere investering doen? Overweeg dan de LTV te combineren met een warmtepomp; dat bespaart de meeste energie.
- Heb je last van gevoelige luchtwegen? Dan is LTV ook uit oogpunt van uw gezondheid een goed idee: dit vermindert stofschroei, zwevend stof in de lucht en stofmijt.
Lagetemperatuurverwarming en milieu
Zowel bij radiatoren als bij LTV stroomt warm water vanuit een cv-ketel (of ander verwarmingstoestel zoals een warmtepomp) via leidingen door het huis en weer terug naar de ketel. Onderweg geeft het water warmte af aan de omgeving, waardoor de woning opwarmt. De ketel stookt het afgekoelde water weer op als de temperatuur in huis de thermostaattemperatuur nog niet heeft bereikt. Het belangrijkste verschil tussen LTV en verwarming via gewone radiatoren is dat de temperatuur van het water dat door LTV loopt, veel lager is.
Geen 80 graden maar 55 of zelfs 25
Een traditionele cv-installatie pompt water van 80 (of oudere systemen zelfs 90) graden Celsius rond. Als het water terug komt in de ketel is het 60 graden. LTV werkt met een aanvoertemperatuur van maar 25 tot 55 graden Celsius. Het water wordt opgestookt door een HR-ketel, warmtepomp of stadswarmte. Door die lage temperatuur werkt het verwarmingstoestel met een hoger rendement en is er minder gas (dan wel elektriciteit of stadswarmte) nodig. Daarom bespaart LTV op fossiele brandstof en uitstoot van broeikasgassen.
Voorwaarde: zeer goede isolatie
Overigens is LTV en de bijkomende energiebesparing alleen realiseerbaar in zeer goed geïsoleerde woningen met vloer- of wandverwarming, of speciale radiatoren (daarover hieronder meer). Als er gestookt wordt met een elektrische warmtepomp, dan is een hoog rendement en laag elektriciteitsverbruik alleen mogelijk bij een zeer lage aanvoertemperatuur (lager dan 35 graden).
Radiatoren: LT, Low H2O, vloer- of wandverwarming
Een Lage Temperatuur (LT)-radiator is wat groter dan normale cv-radiatoren, zodat die bij een lage temperatuur (van het aangevoerde water) toch genoeg warmte kan afgeven. Zogeheten Low H2O-radiatoren bevatten minder water en geleiden de warmte beter, waardoor ze sneller opwarmen en de warmte nog beter afgeven. LT-radiatoren en Low H2O-radiatoren heten ook wel LT-convectoren.
Radiatorventilator maakt van gewone radiator LT-radiator
Met een radiatorventilator kun je van een gewone radiator een soort lagetemperatuur-radiator maken. De ventilatoren in het apparaatje zorgen ervoor dat de warmte sneller verspreid wordt, waardoor de kamer met een lagere watertemperatuur toch aangenaam warm wordt. Je plakt de apparaatjes aan de onderkant van de radiator. Dit werkt vooral goed in huizen die al goed geïsoleerd zijn en die je met een warmtepomp wilt verwarmen. Je hoeft dan niet je hele verwarmingssysteem te vervangen, wat een hoop geld scheelt. Je kunt voor je overstapt op een warmtepomp met je cv-ketel testen bij welke temperatuur je je huis nog goed warm krijgt: verlaag de temperatuur van het cv-water in stappen. (kijk hiervoor bij onze aangeboden climatebooster)
Geen radiatoren? Vloerverwarming of wandverwarming
In plaats van radiatoren kun je ook kiezen voor leidingen die zijn weggewerkt in de vloer of de wand: wand- of vloerverwarming dus.
Vloer- en wandverwarming kan geplaatst worden met of zonder isolatiemateriaal (onder of achter de leidingen). Het belangrijkste verschil is de opwarmtijd: met isolatiemateriaal warmt het LTV-systeem sneller op. Zowel met als zonder isolatie behoud je een constante temperatuur.
Tegels of vloerbedekking met lage warmteweerstand
LTV met vloerverwarming werkt het best met een tegelvloer of andere steenachtige vloer, aangezien dit de warmte uit de vloer het best doorlaat naar de kamer. Wil je toch liever hout, linoleum of andere vaste vloerbedekking die niet steenachtig is, informeer dan bij de leverancier of deze te combineren is met vloerverwarming. Vraag ook naar de zogeheten warmteweerstand: de vloer moet warmte goed doorgeven naar de kamer anders moet de LTV-installatie (veel) harder stoken. De warmteweerstand moet daarom lager zijn dan 0,1 (m2.K/W).
LTV bespaart energie
Als je woning zeer goed is geïsoleerd, kan lagetemperatuurverwarming jouw energierekening verlagen. Een huishouden met een HR-ketel met LTV en Low H2O-radiatoren bespaart het meest ten opzichte van een installatie met traditionele radiatoren: zo'n 40 m3 ofwel 35 euro per jaar (gasprijs 79 cent per m3, prijspeil 2019 (incl. belasting).
Een LTV-systeem met wand- of vloerverwarming bespaart iets minder: gemiddeld ruim 35 m3 meter per jaar (30 euro). Gewone LT-radiatoren besparen 60 m3 gas, ofwel 45 euro, per jaar.
LTV met warmtepomp bespaart meer energie
Het energieverbruik gaat het meest omlaag als een elektrische warmtepomp het LTV-systeem aandrijft, en niet een gasgestookte cv-ketel. De lage temperatuur waarmee LTV werkt maakt dit cv-systeem erg geschikt om te combineren met een warmtepomp.
Een warmtepomp voor woningverwarming gebruikt elektriciteit om warmte op te halen uit de bodem, het grondwater of de buitenlucht. Vanwege dat elektriciteitsverbruik stijgt de elektriciteitsrekening en daalt de gasrekening. De totale energierekening voor verwarming en warm water pakt bij een gemiddelde nieuwbouwwoning met LTV en warmtepomp zo'n 17 procent lager uit, dan bij een soortgelijke woning met een hr-combiketel op gas.
Voor bestaande woningen is de besparing afhankelijk van de situatie. Belangrijke voorwaarde voor besparing en hoog comfort met LTV is dat het huis zeer goed geïsoleerd is.
Voor- en nadelen lagetemperatuurverwarming
De gasbesparing van LTV met vloer- of wandverwarming ontstaat niet alleen door de lagere aanvoertemperatuur, maar ook doordat de thermostaat 1 of 2 graden lager kan. Dat komt doordat vloer- en wandverwarming heel constant warmte afgeeft in de vorm van aangename stralingswarmte. Die constante aangename temperatuur zorgt bovendien voor minder tocht en meer comfort in huis.
Voor bewoners met luchtwegklachten is LTV extra prettig: de lucht in huis irriteert de luchtwegen minder aangezien LTV geen stofschroei geeft en minder zwevend stof in de lucht.
Praktisch voordeel
Een praktisch voordeel is dat je bij LTV met vloer- of wandverwarming de thermostaat alleen laag hoeft te zetten bij langere afwezigheid (vakanties), en niet meer als je gaat slapen of de deur uit gaat. Je kunt de thermostaat altijd op dezelfde temperatuur laten aangezien door de zeer goede isolatie bijna geen warmte verloren gaat. Het is zelfs af te raden om de thermostaat 's nachts of bij afwezigheid meer dan 2 graden lager te zetten, omdat dan het energieverbruik van het systeem stijgt: de ketel of warmtepomp moet dan harder stoken bij een lager rendement.
Bij LTV met LT-convectoren is het wel slim om de thermostaat 2 tot 4 graden te verlagen als je weggaat of gaat slapen.
Tijdens vakanties kan de thermostaat op 'vorstvrij' (7 tot 10 graden Celsius). Een nadeel is de langere opwarmtijd dan je van een gewone verwarming met radiatoren gewend bent.
Nadeel: langere opwarmtijd
LTV duurt lang om op te warmen, vooral met vloer- of wandverwarming. LTV is daarom vooral geschikt voor ruimten die je veel gebruikt en constant warm wilt houden, en niet voor kamers die je snel of voor een korte periode wilt kunnen opwarmen. Voor zulke kamers, zoals de slaapkamer, is het beter om LT-radiatoren te gebruiken, deze warmen sneller op.
Voorwaarden: zeer goede isolatie en echte LTV
Zeer goede isolatie is van groot belang om daadwerkelijk energie te besparen met LTV en je wooncomfort te verbeteren. Een huis zonder zeer goede isolatie verliest meer warmte met wand- en vloerverwarming dan met radiatoren. Zonder zeer goede isolatie heb je dus de gebruikelijke cv met radiatoren nodig, of LTV in combinatie met LT-radiatoren, om voldoende warm te kunnen stoken.
In een slecht (of matig) geïsoleerd huis is een gewone cv met hoge aanvoertemperatuur nodig voor voldoende comfort (zoals beperking van tocht). LTV kan vanwege de lage aanvoertemperatuur eventueel warmteverlies via ramen niet compenseren waardoor er geen gelijkmatige warmteverdeling is en tocht kan ontstaan. Bij zeer goed geïsoleerde woningen gebeurt dit niet omdat via de (isolerende) ramen nauwelijks warmte verloren gaat.
Elektrische vloerverwarming is onzuinig
Niet alle vloer- of wandverwarming is per se energiezuinig. Elektrische vloerverwarming bijvoorbeeld werkt wel bij lage temperatuur maar is erg onzuinig met energie en fossiele brandstoffen. Dat komt doordat zulke vloerverwarming werkt op elektriciteit, de productie daarvan is erg inefficiënt: slechts 49 procent van de warmte die ontstaat uit verbranding van fossiele brandstoffen in de elektriciteitscentrale wordt omgezet in stroom. De rest gaat verloren.